Waterweelde langs de vijverrand
Een (natuur)vijver in de tuin voegt een element toe dat voor een extra dimensie in de tuinbeleving zorgt. Water in de tuin betekent veel meer leven in de tuin: niet alleen heel andere plantensoorten, ook meer bezoek door vogels, kikkers, padden, salamanders en prachtige insecten zoals libellen. Zelfs kleine zoogdieren zoals muizen en egels komen graag op water af.
Een moerasje, beekje of bronsteen geeft de tuin een relaxte sfeer met het heerlijke, kalmerende geluid van stromend, kabbelend of klaterend water. Een spiegelvijver reflecteert de wolkenluchten en beweging aan de hemel. Maar het tuinleven wordt pas echt compleet met een vijver waarin planten mogen groeien. Niet alleen drijvende planten en planten met drijvende bladeren zoals waterlelies, maar ook (heel belangrijk!) onderwaterplanten (de zogenaamde zuurstofplanten) en vooral oever- en moerasplanten. Oever- en moerasplanten zijn niet alleen heel mooi, sommige brengen ook zuurstof in het water en helpen zo mee aan het handhaven van een goede waterkwaliteit in een gezonde vijver.
Moeras- en oeverplanten
De variatie in bloei, kleuren, vormen (ook bladvormen) en groeiwijzen is groot bij de moeras- en oeverplanten. Ze groeien in de oeverzone van vijvers en andere waterwereldjes. Die zone loopt van ondiep water (0-50 cm diep) tot voortdurend natte grond. Iedere soort stelt eigen eisen qua waterdiepte. Bij aanschaf vindt u de juiste diepte op de verpakking aangegeven. N.B. De diepte wordt altijd van bovenkant pot of mand tot het wateroppervlak aangegeven! Prachtige soorten die absoluut een plek in de vijverrand verdienen, zijn o.a.:
Lisdodden (Typha)
U kent ze uit de natuur (beschermd!) met hun dikke, bruine sigarenbloemen boven het lange, grasachtige blad. Er zijn verschillende soorten: de kleine lisdodde (Typha angustifolia) is helemaal niet klein (tot 60 cm onder water en 150-200 cm erboven), maar is veel fijner qua blad en vorm dan de grote lisdodde (T. latifolia) die even groot wordt, maar in minder diep water groeit (tot 30 cm) en er wat grover uitziet. De fijnbladige lisdodde (T. gracilis, 100-150 cm hoog) heeft heel smal, sierlijk blad, de ‘sigaren’ blijven ook kleiner. De dwerglisdodde (T. minima) tenslotte vormt sigaren als kleine bruine bolletjes en steekt tot 80 cm boven water uit. Plant lisdodden in een gesloten bak in de vijver om woekeren van hun scherp gepunte wortels in te tomen. Lisdodden transporteren zuurstof door hun stengels naar de wortels, die ten goede komt aan het bacteriële bodemleven in de vijver dat afvalstoffen afbreekt. De bruine ‘sigaren’ zijn de vrouwelijke bloemen, de bestuivende gelige manlijke bloemen groeien er in een ‘staartje’ bovenop.
Kalmoes (Acorus calamus)
De Kalmoes is een prachtige, tot 80 cm hoge, winterharde moerasplant (groeit in tot 20 cm diep water) met lelieachtig blad die bloeit met gelig-groenige bloeikolven uit de zijkant van de bloeistengels. De cultivar ‘Variegatus’ heeft groen met gelig-wit gestreept blad. Ze groeien uit woekerende wortels (dus ook in een bak met dichte wanden in de vijver zetten) die heerlijk kruidig geuren. Sommige watervogels zijn er dol op. Om die reden wordt kalmoes ook wel zwanenbrood genoemd. De dwergkalmoes (A. gramineus) is in alle delen kleiner.
Snoekkuid (Pontederia)
Deze plant is een prachtige oeversoort uit Noord-Amerika. P. cordata heeft langwerpig-hartvormig blad en bloeit met schitterende aren paarsblauwe bloemen (een heel bijzondere kleur bij vijverplanten!) in de late zomer en herfst. Ze worden tot 100 cm hoog en kunnen in tot 40 cm diep water staan. De cultivar ‘Alba’ bloeit wit. Het reuzensnoekkruid (P. lanceolata) heeft veel groter, meer lancetvormig blad en bloeit lilaroze. Snoekkruiden groeien ook uit een wortelstok, maar die woekert nauwelijks. Snoekkruid is iets minder winterhard dan de andere genoemde moeras- en overplanten. Zet ze vrij diep in de vijver om bevriezing te voorkomen
TIP
Vooral lisdodden bieden tussen de wortels een schuilplaats aan veel vijverdieren. Waterinsecten overwinteren graag in de holle stengels.
